صنعت خودرو ایران در سال 99 چه مسیری را طی کرد؟

در روزهای پایانی سال 98 بازار خودرو در ایران به یکباره با نوسانات شدیدی رو به رو شد. به طوری که در این زمان شاهد نابسامانی‌های اقتصادی، بی‌ثباتی نرخ ارز و بسیاری عوامل تاثیر گذار دیگر بودیم. در نتیجه همه این عوامل، کارشناسان و خریداران انتظار سالی پر التهاب برای بازار و صنعت خودرو در سال 99 را داشتند.

در ابتدای سال 99 نیز با گسترش شیوع ویروس کرونا، این پیش‌بینی‌ها تحقق یافت و علاوه بر آن شاهد تنش‌های بیشتری در بازار خودروی کشور بودیم. البته با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال 99، بازار رنگ ثبات به خود گرفت و از تب و تاب اولیه آن کاسته شد. در این نوشتار بازار خودرو را در سال 99 بررسی و ارزیابی می‌کنیم.

تبعات بحران بازار خودرو 98 بر سال 99

همان‌طور که بیان شد در سال 98 شاهد بحران‌های بسیار زیادی در صنعت خودروی کشور بودیم. این بحران‌ها بی آنکه که درمان و یا تسکین شوند، به سال 99 انتقال پیدا کردند و شرایط بازار را نسبت به قبل بدتر کردند. در سال 98 بدهی‌های سرسام‌آور شرکت‌های خودروسازی و همچنین عدم توانایی آن‌ها در تحویل خودروها به خریداران، وجود تقاضای غیرواقعی در بازار برای سرمایه‌گذاری، نقدینگی کم موجب شد که صنعت خودرو به خوابی عمیق فرو برود.

علاوه بر آن قیمت روز خودرو نیز با رشد عجیب و کنترل نشده‌ای افزایش پیدا می‌کرد. اما با ورود به سال 99 این روند با کمک اقداماتی که در زمینه تولید انجام شد، به صنعت و بازار خودرو جانی دوباره بخشید. با آغاز سال 99 و با همکاری قطعه‎ سازان داخلی، بسیاری از نیازهای خط تولید خودرو از بین رفت و شرکت‌های خودروسازی نیز توانستند خودروهای ناقص خود را کامل و تحویل دهند. در این بین سیاست‌های دولتی مناسب به همراه تصمیمات مهمی از سوی نهادهای نظارتی، راهکاری شد که دست دلالان این بازار را کوتاه کند.

تمامی این راهکارها و سیاست‌ها موجب شد که رشد منفی پاییز 98 به رشد 1.3 درصدی مثبت در سال 99 تبدیل شود. به عبارت دیگر صنعت خودروی کشور در سال 99 توانست خود را از تنگنا نجات دهد و سهم بزرگی در رشد صنعت کشور به نام خود ثبت کند.

تاثیر کرونا بر مراکز تعویض پلاک و نمایشگاه‌های خودرو

تعویض پلاک؛ یکی از مهمترین مراحل نقل و انتقال خودرو است که خریدارن و فروشندگان را درگیر می‌کند. یکی از اهداف اصلی تغییر پلاک خودرو، دسترسی سریع به هویت و نشانی مالک وسیله نقلیه است. بدین منظور طرفین معامله باید مستندات و مدارک تعویض پلاک خودرو را آماده کنند و با مراجعه به مراکز مربوطه اقدامات لازم را انجام دهند. (منبع)

ستاد مبارزه با کرونا در آغاز سال 99 و با توجه به همه‌گیری این ویروس اعلام کرد که همه نمایشگاه‌های خودروی تهران و مراکز شماره‌گذاری تعطیل شوند. با اتخاذ این تصمیم و تعطیلی مراکز شماره‌گذاری، عملا امکان تعویض پلاک برای خریداران وجود نداشت. به همین دلیل کرونا در همان ابتدای سال 99 تاثیر منفی خودرو را بر بازار خودرو ایران اعمال کرد.

این مسئله به شکل دیگری نیز تاثیر منفی داشت. به عبارت دیگر در همین زمان، سایت‌های اینترنتی و فضای مجازی به ارائه قیمت روز خودرو پرداختند و هر روز آن را در حال افزایش نشان می‌دادند. این موضوع نیز باعث شد که اختلاف قیمت بین خودروی کارخانه‌ای و بازار تا 80 میلیون افزایش پیدا کند و التهابی جدید وارد بازار شود.

در میانه بهار 99 با گسترش بیشتر کرونا انتظار می‌رفت که قیمت روز خودرو به سمت کاهش تمایل پیدا کند. اما شاهد حالت رکود تورمی در بازار خودرو بودیم. شاید علت صعودی شدن قیمت خودرو در این زمان را بتوان عرضه پایین خودرو در بازار دانست.

نهادهای نظارتی جلسه‌ای در 22 اردیبهشت سال 99 برگزار کردند و براساس آن مقرر شد که قیمت روز خودروهای شرکت‌ سایپا تا 23 درصد و ایران‌خودرو تا 10 درصد افزایش یابد. همچنین قیمت روز خودرو در بازار نیز 10 درصد بیشتر از قیمت روز خودروی کارخانه‌ای در نظر گرفته شود. البته این تصمیمات در بازار خودرو به طور کامل اجرا نشدند؛ اما تاثیر مثبت خود را بر بازار خودرو گذاشت و تا حدی قیمت‌ها را به سمت کاهش سوق داد.

تابستان ملتهب بازار خودرو در سال 99

بهار 99 با افزایش قیمت روز خودرو به پایان رسید و تا اواسط تابستان قیمت‌ها به شکل سرسام‌آوری افزایش یافت. اما در این زمان رکود بر بازار خودرو حکم‌فرما شد و روند صعودی قیمت‌ها متوقف شد. به طوری که بازار به ثبات نسبی و تا حدی متزلزل رسید.

با ورود به شهریور ماه و در اواسط آن، روند قیمت‌ها دوباره صعودی شد؛ به‌طوری‌که قیمت روز خودرو پراید تا 100 میلیون تومان نیز افزایش پیدا کرد. کارشناسان یکی از علل اصلی این افزایش قیمت را، ریزش بازار بورس می‌دادند. به طوری که با ریزش بازار بورس سرمایه‌ها به سمت بازار خودرو متمایل شد.

پاییز پر نوسان 99 برای بازار خودرو ایران

رئیس‌کل بانک مرکزی در اواسط مهرماه، وعده‌هایی در مورد تامین ارز مورد نیاز بازار ارائه داد و در نتیجه آن، قیمت‌ها روندی نزولی به خود گرفتند اما انتهای مهر، دوباره قیمت‌ها افزایش یافتند و در اواسط ماه آبان خودروسازان مجوز افزایش قیمت دریافت کردند. اما در روزهای پایانی این ماه، به دلیل کاهش نرخ ارز، کاهش 20 تا 25 درصدی را در قیمت برخی خودروها شاهد بودیم.

زمستان آرام بازار خودرو در سال 99

در روزهای پایانی سال، خودروها کاهش 35 درصدی قیمت‌ها را تجربه کردند و حتی در ماه پایانی سال نیز، بازار خودرو مشتری زیادی برای خودروها نداشت. علت این مسئله ثبات نسبی نرخ ارز بود که در نتیجه آن مشتریان تمایلی به خرید خودرو نداشتند و منتظر کاهش بیشتر قیمت‌ها بودند.

تحولات مثبت صنعت خودروی ایران در سال 99

• افزایش میزان تولید خودروسازان با وجود مشکلات عدیده‌ در ابتدای سال
• آغاز پروژه تولید دو خودروی جدید از دو شرکت خودروسازی بزرگ کشور که بیش از 100 شرکت داخلی در ساخت قطعات این خودرو با ایران‌خودرو همکاری کردند.
• معرفی خودروی شاهین توسط سایپا
• رونمایی از یک پیشرانه سه ‎سیلندری با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت در روزهای انتهایی سال 99

کلام پایانی

سال 99 با همه افت و خیزهای خود در صنعت خودرو به پایان رسید. نیمه اول سال پر فراز و نشیب و پرتنش گذشت و در نیمه دوم سال ثباتی آرام بر بازار خودرو حاکم شد. در حال حاضر نیز انتظار می‌رود که سال 1400 بازاری مناسب و نسبتا آرام داشته باشیم و التهابات سال 99 را دوباره تجربه نکنیم.