طرحواره و طرحواره درمانی؟؟

طرحواره چیست؟ طرحواره به عنوان هسته اصلي باورهاي انسان، مدت زيادي است که مورد بررسي روان شناسان قرار گرفته است. آن ها مي گويند تجربيات دوران کودکي و زندگي باعث شکل گيري طرحواره در ذهن افراد مي شود؛ يعني همان قالب فکري ما و آن چه به وسيله آن دنيا را مي بينيم و مسائل را حلاجي مي کنيم، رفتار ديگران را معنا مي کنيم و به اتفاقاتي که پيرامون ما رخ مي دهد، بار معنايي مي دهيم. جفری یانگ و همکارانش تاکنون 18 طرحواره را معرفی کرده اند که عبارتند از طرحواره های: ۱-رهاشدگی/ بی ثباتی ۲-بی اعتمادی/ بدرفتاری ۳-محرومیت هیجانی ۴-نقص/ شرم ۵-انزوای اجتماعی ۶-دلبستگی /بی کفایتی ۷-آسیب پذیری نسبت به ضرر یا بیماری ۸-خود تحول نیافته / گرفتار ۹-شکست ۱۰-استحقاق/ بزرگ منشی ۱۱-خویشتن داری و خود انضباطی ناکامی ۱۲-اطاعت ۱۳-ایثار ۱۴-پذیرش جویی/ جلب توجه‌ ۱۵-منفی گرایی، بدبینی ۱۶-بازداری هیجانی ۱۷-معیارهای سرسختانه / عیب جویی افراطی ۱۸-تنبیه 👌هر کدام از ما ممکن است یک یا چندتا از این طرحواره ها را در خود داشته باشیم. که باعث بوجود آمدن اضطراب حاکم بر ما می شود. طرح واره درمانی چیست؟ طرح واره درمانی (schema therapy) سیستم جدیدی از روان درمانی مخصوصا برای بیماران مبتلا به اختلالات روان شناختی مزمن و مقاوم که تا کنون یک مساله بغرنج در درمان محسوب می شدند مناسب است. تجارب بالینی نشان می دهد بیمارانی که دچار اختلالات شدید شخصیتی هستند و نیز افراد مبتلا به مشکلات چشمگیر منش شناختی به طرح واره درمانی خیلی خوب پاسخ می دهند. طرح واره درمانی توسط جفری یانگ و همکارانش به وجود آمده و بر اساس بسط و گسترش مفاهیم و روش های درمان شناختی- رفتاری کلاسیک بنا شده است. تاریخچه : واژه طرحواره در روان شناسی و به طور گسترده تر در حوزه شناختی تاریخچه ای غنی و برجسته دارد. در حوزه رشد شناختی ، طرحواره را به صورت قالبی در نظر می گیرند که بر اساس واقعیت یا تجربه شکل می گیرد تا به افراد کمک کند تجارب خود را تبیین کنند. علاوه بر این ادراک از طریق طرح واره واسطه مندی می شود و پاسخهای افراد نیز توسط طرح واره جهت پیدا می کنند. طرحواره بازنمایی انتزاعی خصوصیات متمایز کننده یک واقعه است. به عبارت دیگر طرحی کلی از عناصر برجسته ی یک واقعه را طرح واره می گویند . در روان شناسی احتمالا این واژه ببیشتر با کارهای پیاژه تداعی می شود. چرا که او در مراحل مختلف رشد شناختی به تفصیل در خصوص طرح واره ها بحث کرده است. در حوزه رشد شناختی طرح واره به عنوان نقشه انتزاعی شناختی در نظر گرفته می شود که راهنمای تفسیر اطلاعات و حل مساله است. بنابراین ما به یک طرحواره زبانی برای فهم یک جمله و به یک طرحواره فرهنگی برای تفسیر یک افسانه نیازمندیم. * واژه طرحواره از نخستین دهه های قرن بیستم به متون روانشناسی راه یافت و روانشناسان بسیاری آن را با تعاریف خاص خود شان در چهارچوب نظری ویژه ای بکار بستند. * به نظر می رسد بارتلت اولین کسی بود که مفهوم طرحواره را در روانشناسی و در گستره حافظه مطرح کرد. بعدها کم کم در روانشناسی جایگاه ویژه ای یافت و در نظریات پیاژه مدلهای بازنمایی ذهنی را بخوبی توضیح داد. * در چند دهه اخیر نظریه پردازان شناختی – رفتاری مثل بک ، باور، تیزدیل ، متیوز و کلارک برای تبیین نابهنجاریهای روانی و نظریه پردازان روانشناسی اجتماعی مثل نیس بت برای تبیین سازه های ذهنی در پیوند با درون دادهای اجتماعی از واژه طرحواره بهره بردند این نوع درمان برای چه کسانی بکار می رود ؟ وقتی که رفته رفته درمانگران از درمان اختلالهای محور یک مثل اضطراب به سمت کار بر روی اختلالات عمیقتر مثل اختلالات شخصیتی محور دو حرکت کردند با محدودیت های مدل شناخت درمانگری بک رو به رو شدند. بیماران مبتلا به اختلالات شخصیتی مجموعه ای از مشکلات پیچیده و مقاومی را دارند که در بسیاری از موارد روند درمان را متوقف می سازد. بنابراین یانگ تحت تاثیر ساختار گرایی ، طرحواره درمانی را بنا نهاد که اختلالات شخصیتی و دیگر اختلالهای دیرپا را نشانه رفته است. تجربه نشان داده است که طرحواره درمانی در درمان افسردگی و اضطراب دیرپا، اختلالهای خورد و خوراک، مسایل زناشویی و مشکلات پایدار در حفظ روابط صمیمانه سازگار، اثربخش بوده است . همچنین این روش در مورد مجرمان و در پیشگیری از عود در میان سوء مصرف کنندگان مواد مخدر کارایی دارد. چهار دسته از تجارب اولیه زندگی روند اکتساب طرحواره ها را تسریع می کنند: 1- عدم ارضا نیازها: می تواند منجر به شکل گیری طرحواره هایی همچون محرومیت هیجانی و رها شدگی شود. 2- ارضا بیش از حد نیازها: می تواند منجر به شکل گیری طرحواره هایی همچون وابستگی/ بی کفایتی و استحقاق بزرگ منشی شود. 3- آسیب دیدن و قربانی شدن: می تواند منجر به تشکیل طرحواره هایی همچون نقص/شرم، بی اعتمادی/بدرفتاری و یا آسیب پذیری نسبت به ضرر شود. 4- درونی سازی یا همانند سازی با افراد مهم زندگی. 〰〰〰🍃🌺🍃〰〰〰 🔸کانال تلگرام @rahenozendegi 🔹پیج اینستا @rahenozendegii