بیمههای باربری
1. بیمه مسئولیت متصدیان حملونقل:
شرکت ها و مؤسسات حمل و نقل داخلي براساس قانون تجارت و ساير مقررات مربوط، موظفند محمولاتي را که توسط ارسال کنندگان و يا صاحبان کالا برای حمل به مقاصد موردنظر به آنها واگذار ميگردد، صحيح و سالم به مقصد برسانند.
با توجه به قلمرو و توسعه شهرها و پيشرفت روزافزون صنعت و تکنولوژي در عصر حاضر و افزايش ارزش کالا، مسئوليت شرکت هاي حمل و نقل نيز افزايش يافته است.جبران آثار وقوع خطرهاي متعدد در جاده هاي بين شهري ناشی از حوادثی همچون تصادف، آتش سوزی، واژگونی و ... جزء مسئوليت مؤسسات حمل و نقل است که در صورت وقوع هر يک از خطرهاي مذکور، مسئوليت سنگيني ايجاد خواهد شد که جبران آن براي شرکتهاي حملونقل به آساني امکانپذير نخواهد بود.
در بيمه مسئوليت متصديان حمل و نقل داخلي بيمهگر درقبال دريافت حق بيمه متناسب با پوشش بيمهاي ارائه شده به بيمهگذار، متعهد میشود چنانچه كالاي مورد بيمه در جريان حمل و جابجايي از مبدأ تا مقصد ذکر شده در بارنامه و به علت وقوع يكي از خطرات بیمه شده، تلف و يا دچار خسارت گردید مسئوليت ناشي از خسارت هاي وارده را جبران کند. همچنین چنانچهبيمهگذار براساس قوانين و مقررات متحمل پرداخت هزينههايي شد برای جبران آن اقدام کند.
2. بیمه حملونقل کالا:
محصولات كارخانههاي توليدي، كالاهاي مصرفي، مواد اوليه و انواع ماشينآلات سبک و سنگين، در جريان بارگيري، حمل و نقل و تخليه در معرض خطرهاي گوناگون از جمله تصادف وسيله نقليه، شرايط نا مساعد جوي، سوانح و بلاياي طبيعي، ناامني مسير عبور، تلف و آسيبديدگي، دزدي، عدم تحويل و ... قرار دارند.
بيمه حملونقل كالا پوششي است كه بيمهگر درقبال دريافت حق بيمه متناسب با پوشش بيمهاي ارائه شده به بيمهگذار، تعهد ميكند كه چنانچه كالاي مورد بيمه در جريان حمل و جابجايي از مبدأ تا مقصد ذکر شده در بيمهنامه و به علت وقوع يكي از خطرات بیمه شده مندرج در آن، تلف و يا دچار خسارت گردید و يا بيمهگذار براساس قوانين و مقررات بينالمللي متحمل پرداخت هزينههايي شد، زيان وارد به كالا و هزينههای صورت گرفته را جبران کند.
انواع روشهای صدور قراردادهای بیمهای
بيمهنامههاي باربري را ميتوان به چند شكل صادر کرد.
- بيمه نامه هايشناور
- بيمه نامه پوشش باز
- بيمه نامه هاي ساده
بیمهنامههای شناور Floating Policy
يك قرار داد كلي است كه بين بيمه گر و بيمه گذار منعقد مي گردد و در آن شرايط اصلي بيمه و رئوس كلي حقوقي و تعهدات طرفين مانند خطرات تحت پوشش و شيوه حمل معين مي شود و در آن با يك سرمايه بيمه اي معين و مشخص موافقت مي گردد كه شامل حمل هاي متعددي مي باشد. به همين دليل، قرارداد تا زماني كه سرمايه توافق شده از طريق حمل هاي متعدد به پايان رسد داراي اعتبار مي باشد. همانطور كه گفته شد در اين قرارداد با شرايط و مسایل كلي قرارداد توافق مي شود ولي مشخصات محموله، نام وسيله نقليه، تاريخ حمل و ميزان سرمايه حمل در زمان حمل بايد به اطلاع بيمه گر برسد. با چنين توافقي كليه كالا هایی كه بيمه گذار در آينده اقدام به حمل آنها مي نمايد، تحت پوشش بيمه اي قرار مي گيرد، مشروط بر اينكه بيمه گذار كليه اطلاعات مربوط به حمل و نقل هر محموله را در اختيار بيمه گر قرار دهد. چنانچه مواردي در قرارداد مورد موافقت قرارنگرفته باشد بايد قبل از حمل كالا به اطلاع بيمه گر رسيده و موافقت وي اخذ شده باشد.
يكي از منافع اين نوع قراردادها و بيمه نامهها در اين است كه براي حملهاي مختلف نياز به مراجعه بيمهگذار و صدور بيمه نامه از طرف بيمه گر نبوده و باعث كاهش هزينه ها و جلوگيري از اتلاف وقت مي شود.
بیمهنامه با پوشش باز Open Cover
يكي از محدوديتهایی كه در روش بيمه نامه با شرايط عمومي وجود داشت اين بود كه بيمه گذار در ابتدای صدور بيمه نامه صدرصد حق بيمه يا درصد بالایی از آن را پرداخت ميکرد و اين خود مشكلي بود؛ چرا كه احتمال داشت حملهاي نهایی در ماههاي ديگر انجام ميگرديد. بنابراین روش ديگري مطرح شد به نام صدور بيمه نامه يا قرارداد به روش پوشش باز.
مشخصات اصلي اين نوع قراردادها به شرح زیر است:
1) بيمه گر و بيمه گذار درباره بعضي موارد كلي، مانند نرخ و شرايط قرارداد و خطرهاي تحت پوشش توافق مي کردند. در اين حالت ديگر نياز نبود كه بيمه گذار قبل از حركت مشخصات وسيله نقليه و سرمايه تحت پوشش را اعلام نمايد به شرطي كه كليه حملهاي بيمه گذار تحت پوشش بيمه دربيايد. در صورتي كه قسمتي از محمولات بيمه گذار بيمه نشود، بيمه گر باید كاملاً روي حملها كنترل لازم داشته باشد.
2) در اين حالت با توافقي كه بين بيمه گر و بيمه گذار انجام ميشود هر يك هفته گواهي بيمه از سوي بيمه گر صادر مي شود و حق بيمه متناسب با سرمايه هاي حمل شده از سوي بيمه گذار پرداخت مي گردد. در نتيجه در اين پوشش، بيمه گذار از آسايش فكري بهره مند است؛ زيرا كليه محمولاتي كه در طول مدت يكسال حمل خواهد شد با نرخ معين و مناسبي تحت پوشش بيمه اي قرار دارد. مزيت ديگرش اين است كه كليه دفعات حمل كالا تحت پوشش قرار دارد و نياز به اين نيست براي هر حمل پوشش و درخواست جداگانه اي ارسال گردد. در ضمن چون مدت قرارداد معمولاً يكسال است نيازي نيست كه مجدداً طرح ريزي و مورد مذاكره و توافق قرار گيرد. معمولاً شركت هاي حمل و نقل كالا كه در شبانه روز اقدام به حمل كالا مي نمايند، يك قرارداد به اين شكل منعقد مي كنند تا خيال بيمه گذار از حملهايي كه در طول شبانه روز انجام مي شود راحت شود و ديگر نيازي نباشد براي هر حمل با بيمه گر هماهنگی انجام دهد.
بیمهنامههای ساده
بيمه نامه اي است كه براي حمل كالاي معيني صادر مي شود و در آن مشخصات مورد بيمه طبق فرم پيشنهاد باربري در آن قيد مي گردد. لازمه صدور اين نوع بيمه نامه حمل و نقل كالا اين است كه بيمه گذار قبلاً از وضعيت مورد بيمه و چگونگي حمل آن اطلاع داشته و اين اطلاعات را در اختيار بيمه گر قرار دهد.
انواع طبقهبندی در بیمههای باربری
بيمه باربري را مي توان به سه طريق تقسيم بندي كرد:
- تقسيم بندي براساس طريقه حمل
- تقسيم بندي بر پايه مبدأ و مقصد از لحاظ جغرافيایی
- تقسيم بندي براساس نوع پوشش بيمه اي
تقسیمبندی بر اساس طریقه حمل
به طور کل، سه نوع روش حملونقل زميني، دريايي و هوایی وجود دارد. البته در بعضي حملها از دو يا سه روش براي ارسال محمولهها استفاده ميشود كه به آن حمل مركب ميگويند.
تقسیمبندی بر اساس مبدا و مقصد از لحاظ جغرافیایی
1- بيمه حمل و نقل خارج از كشور يا بيمه هاي وارداتي - صادراتي - ترانزيت
2- بيمه حمل و نقل داخل كشور يا بيمه حمل و نقل داخلي
تقسیمبندی بر مبنای نوع پوشش بیمهای
1- بيمه با شرايط تمام خطر (All Risks)
2- بيمه با شرايط B
3- بيمه با شرايط C
4- بيمه با شرايط خسارت كلي (Total Loss)
